Hoe komen we aan talentvolle, jonge bestuurders?

De besturen van fondsenwervende non-profit organisaties zijn overwegend zilvergrijs. Cijfers uit de VS geven aan dat bijna driekwart van de non-profit besturen zijn samengesteld uit Baby Boomers. Slechts 2% is jonger dan 30 en minder dan 30% tussen de leeftijd van 30 tot 49. In mijn werk als fondsenwerving consultant werk ik veel met besturen samen en ik kan u zeggen dat dit in Nederland zeker niet veel anders is.

U zult het met me eens zijn dat het goed functioneren van besturen (of Raden van Toezicht) enorm belangrijk is voor het succes van onze non-profit sector. Toch wordt er vaak te weinig nagedacht over verbetermogelijkheden en opvolgingsplanning van het bestuur. Zeker dat laatste gaat ons als sector mogelijk flink opbreken.

De komende tien jaar zullen er namelijk tienduizenden oudere bestuurders afzwaaien. Gezien de groei van de sector, dienen er niet evenveel, maar zelfs meer nieuwe bestuurders te worden gerekruteerd. En juist het vinden van goede, jonge bestuurders is voor organisaties een probleem. Deze ontwikkeling is potentieel een van de grootste risico’s voor de groei van onze non-profit sector. Het is daarom van belang dat uw organisatie beleid gaat ontwikkelen voor het interesseren van potentiële, jonge bestuursleden.

Het aantrekken van jonge bestuurders brengt ook regelrechte kansen met zich mee: ze hebben een natuurlijk begrip van sociale netwerksites en nieuwe technologieën, die nuttig kunnen zijn voor uw organisatie. Zij kunnen bovendien vaak nieuwe groepen donateurs/ bedrijven aanspreken en hen bijvoorbeeld betrekken bij een evenement of een campagne.

Graag doe ik zo dadelijk enkele suggesties, die uw organisatie aantrekkelijker kunnen maken voor de bestuurders van morgen. Maar eerst wil ik graag twee mythe’s om zeep helpen:

Fabel 1: Jonge mensen zijn niet maatschappelijk betrokken en willen daarom niet in een bestuur.
Het klopt dat jongeren van vandaag zijn veel lastiger te porren zijn voor lidmaatschap van ‘oude’ organisaties als een vakbond, een goed doel of een politieke partij. Maar dat wil zeker niet zeggen dat ze niet betrokken zijn. Zij willen liever hun maatschappelijke ei kwijt in kleine clubjes en projecten waar ze persoonlijk betrokken kunnen zijn. De oudere generaties geloven in bescherming en zekerheid van bovenaf. Generatie X en zeker generatie Y denkt in kansen, nieuwe verbindingen en open netwerken, van onderop. Het probleem zit ‘m dus niet in het feit dat jonge mensen niet betrokken zijn, maar wel in hun afkeer van top down organisatiestructuren, waar een bestuursorgaan een typisch voorbeeld van is. Denk daarom na over nieuwe vormen van participatie, zowel op uitvoerend als bestuurlijk vlak.

Fabel 2: Jonge mensen zijn veel te druk met werk en gezin en hebben geen tijd voor bestuursfuncties
Het klopt dat veel jonge mensen moeite moeten doen om al hun zakelijke en persoonlijke bezigheden zo efficiënt mogelijk te combineren. Maar door de nieuwe mogelijkheden die het internet biedt en door nieuwe werkmethodes slagen ze daar vaak heel goed in. Het zogenaamde ‘Nieuwe Werken’ is een combinatie van het toepassen van Web 2.0, gebruik maken van nieuwe technologieën; slimmer, efficiënter en effectiever werken; een flexibele omgang met werktijden; meer eigen verantwoordelijkheid; en meer overlaten aan eigen creativiteit en oplossingsgerichtheid. De nieuwe bestuurders van de toekomst zijn in hun dagelijks werk vaak gewend aan een dergelijk flexibele manier van werken. Het laat zich raden dat de manier waarop uw (bestuurs)organisatie is ingericht, daar ook op aangepast zal moeten worden.

Laten we dan nu eens kijken naar enkele mogelijkheden om talentvolle, jonge bestuurders aan te trekken:

Start intern
Kijk ook naar uw vrijwilligersbestand. Deze mensen hebben al een aansluiting en / of passie voor uw zaak. Maar vraag ook aan uw medewerkers om uit te kijken naar vrienden, familie en jonge professionals die wellicht geschikt zouden kunnen zijn. Deze personen kunnen allereerst eens worden uitgenodigd om deel te nemen aan een evenement of een speciale commissie.

Spread the word
Laat mensen weten dat u aan het werven bent voor het bestuur. Naast de algemene werving methodes - van mond tot mond, nieuwsbrieven - zou u de vacature ook kunnen plaatsen in andere media, zoals op banensites.

Houd in gedachten dat jonge mensen vooral online middelen gebruiken om meer te weten te komen over uw organisatie. Voeg dus ook een speciale pagina toe aan uw website over uw bestuur en de vacature(s). Beschrijf daarbij de mate van inzet en vaardigheden die u zoekt voor effectieve bestuursleden.

What’s in it for them?
Communiceer vooral ook de voordelen, zoals: verbeterde financiële kennis, opbouwen CV, netwerken kansen, ontwikkelen leiderschapsvaardigheden. Moedig de huidige leden van het bestuur aan om ambassadeurs te worden door het delen van hun positieve ervaringen op evenementen en in hun netwerk.

Formaliseer het proces
Als u er niet al een hebt, ontwikkel taakomschrijvingen en een bestuurshandboek voor de kandidaten, zodat er geen verrassingen achteraf zijn. Eventueel kunt u zelfs een (getals-)verhouding vastleggen, waarbij u bijvoorbeeld vastlegt dat altijd 30% van uw bestuursleden onder de 40 jaar moet zijn. Overweeg de vorming van een comité voor de werving van nieuwe bestuursleden. U kunt ook een ‘jongerenbestuur’ of adviserende groep van meerdere jongeren instellen, die zonder de directe druk van verbintenissen, stem- en besluitvorming wel kennis kunnen maken met uw organisatie. Op deze manier kunt u meteen genieten van hun nieuwe ideeën en invalshoeken.

Coaching
Nieuwe bestuursleden, die geen of nauwelijks ervaring hebben op bestuursvlak kunt u ondersteunen bij onderwerpen als financiën, toezicht, groepsdynamiek en besluitvorming door op regelmatige basis sessies over deze onderwerpen te organiseren. Dit maakt het werk voor deze mensen ook extra interessant. Ze steken er immers iets van op, dat ze ook op andere plekken kunnen gebruiken.

Tot slot is het goed te vermelden dat het aantrekken van talentvolle, jonge bestuurders een doorlopend proces vergt en niet een eenmalige actie. U zult op constante basis moeten werken aan het aantrekkelijk maken van uw bestuursorganisatie voor een nieuwe generatie talent. Juist omdat het hier zo structurele inspanning vergt, pleit ik ervoor om een gedegen opvolgingsbeleid en het streven om jonge, talentvolle bestuurders aan onze sector te binden een plek zou moeten krijgen in de diverse good governance codes. Is het immers niet een elementair onderdeel van ‘goed bestuur’...